Τρία άγνωστα θρησκευτικά άρθρα του Παπαδιαμάντη : "Χριστούγεννα" - "Πρωτοχρονιά" - "Φώτα"

Γιώργος Βαλέτας

Από το περιοδικό ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ, 1941

Αγιοβασιλειάτικα

Δεν ειξεύρω ποίος περιπλανώμενος ραψωδός συνέθηκε τα νυν συνήθως υπό των παίδων αδόμενα άσματα των Χριστουγέννων, του Αγ. Βασιλείου και των Φώτων, τα οποία ακολουθούσι δήθεν κατά γράμμα την εκκλησιαστικήν παράδοσιν, βρίθουσιν όμως κακοζήλων στίχων, οίοι οι εξής:

Και επληρώθη το ρηθέν προφήτου Ησαΐου μετά των άλλων προφητών και του Ιερεμίου...(1)

ο δεύτερος ούτος στίχος είναι προδήλως δια το κεχηνός του ρυθμού

Φωνή ηκούσθη εν Ραμά, Ραχήλ τα τέκνα κλαίει,

παραμυθήν(!) ουκ ήθελεν, ότι αυτά ουκ έχει (!!).

Ή εν τω άσματι της α’ του έτους:

Σήμερον είν' περιτομή κι υμνεί η Εκκλησία,

και προσκαλείσθε άρχοντες, γυναίκες και παιδία (1)...

Τόσον αληθεύει ότι υμνεί η Εκκλησία, ώστε ένα ή δύο ύμνους μόνον έχει εις μνήμην της Περιτομής, τους λοιπούς αφιεροί εις τον Μ. Βασίλειον.

Εννοεί ο αναγνώστης ότι, θέλων ενταύθα να εκφράσω την λύπην επί τη εκθρονίσει των γνησίων ασμάτων του λαού, ην κατώρθωσαν τα κακόφωνα ταύτα ραψωδήματα, πολύ απέχω άλλως του να θαυμάσω τα εν Αθήναις ακουόμενα δημώδη άσματα:

Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά

ψηλή μου δεντρολιβανιά (;)

κι αρχι καλός σας χρόνος ;

εκκλησιά με τ’ άγιο θρόνος (!!)

Άης Βασίλης έρχεται

και δεν μας καταδέχεται (;!!) (2)

...................................................

ή το αδόμενον τη παραμονή των Φώτων:

Αφέντη μου, πεντάφεντε, πέντε φορές αφέντη,

έχεις και γυιο στα γράμματα και γυιό στο ψαλιτήρι (sic).

Αλλ’ υπάρχουσιν, ιδίως εις τας νήσους(3), άλλα κάλλιστα άσματα του λαού και επ’ αυτών θέλω να ενδιατρίψω ολίγον. Τινά τούτων έχουσιν υπόθεσιν αποκλειστικώς την εορτήν της ημέρας, άλλα, χωρίς να παρακολουθώσι τα ιερά κείμενα, διεξέρχονται το θέμα με ποιητικά χρώματα, και βοηθεία της δημώδους légende (4).

Εννοείται ότι τα κατωτέρω παρατιθέμενα είναι απλά αποσπάσματα, διότι τα τοιαύτα άλλως αλλαχού άδονται και πολλαχώς αλλοιούται από στόματος εις στόμα η έννοια και η λέξις. Το της εορτής των Χριστουγέννων έχει ως έξης:

Χριστούγεννα, πρωτούγεννα, πρώτη γιορτή του χρόνου,

εβγάτ' ακούστε, μάθετε, τώρα Χριστός γεννιέται,

γεννιέται κι ανατρέφεται στο μέλι και στο γάλα,

το μέλι τρων οι άρχοντες, το γάλα οι αντρειωμένοι.

Το της εορτής των Φώτων:

Σήμερον τα φώτα κι ο φωτισμός

και του Ιησού μας ο βαφτισμός (5).

Σήμερα η κυρά μας η Παναγιά

σπάργανα στα τίμια χέρια κρατεί

και τον Άη Γιάνη παρακαλεί.

«Δύνεσ’, Άη Γιάννη Πρόδρομε,

για να μου βαφτίσεις Θεόν παιδί ;»

Δύνουμαι και σώνω και προσκυνώ,

για κοντοκαρτέρει ως το πουρνό,

για ν’ ανέβω απάνου στους ουρανούς,

για να ρίξω δρόσο και λίβανο,

ν’ αγιαστούν (6) οι βρύσες και τα νερά,

ν' αγιαστή(6) κι αφέντης με την κυρά».

Άλλα των ασμάτων εκφράζουσιν επί τη εορτή επαίνους και προσρήσεις. Το επόμενον τεμάχιον εκρίθη υπό πολλών απαράμιλλον το ύψος:

Σήκω, κυρά μ’, να στολιστής (7), να πας ταχιά στα Φώτα,

στα Φώτα και στον αγιασμό και στον καλό το χρόνο.

Βάλε τον ήλιο πρόσωπο και το φεγγάρι αστήθι,

και του κοράκου το φτερό βάλ'το καμαροφρύδι.

Επανερχόμενοι εις την εορτην τον Αγίου Βασιλείου (την Περιτομήν αγνοεί ο λαός, και ευλόγως), παραθέτομεν το κύριον της ημέρας ασμα:

Άης Βασίλης έρχεται από την Καισαρίτσα,

βαστάει κόλλα και χαρτί, χαρτί και καλαμάρι.

« Βασίλη μ’ πούθε έρχεσαι; και πούθε κατεβαίνεις;»

Από τη μάννα μ’ έρχουμαι και στο σκολειό πηγαίνω,

πάω να μάθω γράμματα, να πω την άλφαβήτα ».

Και στο ραβδί, που ήταν ξερό, χλωρά βλαστάρια πέτα (8)

κι απάνου στα ξεβλάσταρα περδίκια κελαϊδούσαν,

όχι περδίκια μοναχά, μόνε και περιστέρια.

Το άσμα τούτο μας φαίνεται θαυμάσιον εν τη αφελεία αυτού. Η έμφυτος φιλομάθεια του Ελληνικού Έθνους,εν μέσω τοσούτων διωγμών και θλίψεων επιζήσασα, μετεχειρίσθη την επί παιδεία φήμην του ελληνικωτάτου Αγίου ως προτροπήν προς τους νέους προς την σπουδήν και μάθησιν, ούτω δε και μετά πολλούς αιώνας ο μέγας της Καισαρείας φωστήρ παρίσταται οιονεί συγγράφων δευτέραν «Προς τους νέους Παραίνεσιν».

Τα άλλα άσματα της ημέρας, αποτελούντα ορμαθόν ευχών και εγκωμίων δια τα μέλη εκάστης οικογενείας, είναι οιονεί συνέχεια του πρώτου, εξαρτωμένη εκ του εν τω προτελευταίω στίχω(9), ότι τα «περδίκια κελαϊδούσαν» και ιδού τι κελαϊδούσαν:

Για βάλε το χεράκι σου

τούτο αποτείνεται προς τον οικογενειάρχην:

στην αργυρή σου τσέπη

κι αν εύρεις γρόσα δος μας τα, φλουριά μην τα λυπάσαι,

κι αν εύρεις και μισό φλουρί, κέρνα τα παλληκάρια,

κέρνα τ’ αφέντη μ’ κέρνα τα, να πιούνε στην υγειά σου,

και στην υγειά σου, αφέντη μου, και στην καλή χρονιά σου.

Να ζήσεις χρόνια εκατό, διακόσα, παραπάνου,

κι απ’ τα διακόσα κι ύστερα ν’ ασπρίσεις να γεράσεις,

ν’ασπρίσεις σαν τον Όλυμπο, σαν τ’ άσπρο περιστέρι,

σαν τ’ αηδονάκι που λαλεί, το Μάη, το καλοκαίρι.

Και τι λαλεί το αηδονάκι τούτο; Ιδού ακούσατε: Λαλεί ευχάς δια τα άλλα μέλη της οικογενείας:

Κυρά μου, τον γιόκα σου, κυρά μ', τον ακριβό σου,

τον έλουζες, τον χτένιζες (10), στο δάσκαλο τον πάϊνες,

κι ο δάσκαλος(11) τον έδερνε με δυο κλωνάρια μόσκο,

με τέσσαρα βασιλικό, με πέντε μαντζουράνα, κτλ.

Τοσαύτα περί του υιού. Ιδού τώρα και περί της θυγατρός:

Κυρά μ', τη θυγατέρα σου, κυρά μ’, την ακριβή σου,

γραμματικός την αγαπά, πραμματευτής τη θέλει (12),

κι ο δάσκαλος απ' το σκολειό (13) γυρεύοντάς (14) την στέλνει.

Δεν ενθυμούμαι δυστυχώς την συνέχειαν του άσματος τούτου(15), το οποίον ήρχισε να γίνεται περίεργον, χάρις εις τα τολμηρά διαβήματα του δασκάλου, αλλ’ εις το μέλλον ίσως δυνηθώ να συλλέξω πλείονα. Επί του παρόντος εύχομαι εις τον αναγνώστην εν υγεία και ευτυχία το Νέον Έτος.

ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΣ

(«Εφημερίς», 1 του Γενάρη 1888, σελ. 6 β-γ.)

Σημειώσεις

1. - Τ’ αποσιωπητικά δική μου προσθήκη.

2. - Τα θαυμαστικά και ερωτηματικά είναι του Παπαδιαμάντη.

3. - Υπονοεί τη Σκίαθο, όπου στα παιδικά του χρόνια, με τους παιδικούς του φίλους και συγγενείς, το Σωτήρη Οικονόμου, τον Αλέξανδρο Μωραϊτίδη, τον περίφημο πλατωνιστή Σπυρίδωνα Μωραΐτη, γύριζαν τις γιορτές κι έψαλλαν τα κάλλαντα. (Βλ. σχετικά τα διηγήματα του «Της Κοκώνας το Σπίτι» και «Ο Σημαδιακός» («Μάγισσες», Φέξης, σ. 71 κ.α.).

4. - Τη λέξη αυτή προτιμά να χρησιμοποιεί πολ-λές φορές ο Παπαδιαμάντης. Πρβλ. και την απάν-τηση του Παπαδιαμάντη στο Ζερβό για τα «Θαλασσινά Ειδύλλια» («Άστυ», 28-29 Αυγ. 1891).

5. - Αντί βαπτισμός του κειμένου

6. - Αντί αγιασθούν και αγιασθή του Ππδ.

7. - Αντί στολισθής του Ππδ

8. - Αντί του πέταε του Ππδ.

9. - Το κείμενο της «Εφημερίδας» έχει ‘στίχον’.

10. - Αντί του χθένιζες του Ππδ. ( πιθανώτατα τυπογραφ. λάθος ).

11. - Αντί του δάσσκαλος του Ππδ. Το διπλό σ ίσως ηθελημένο για ν’ αποδώσει την προφορά του ‘ch’.

12. - Την θέλει (το κείμενο).

13. - Σχολειό (το κείμενο της Εφημ.).

14. - Γυρεύωντας την στέλλει (αδιανόητη γραφή στο ίδιο κείμενο).

15. - Τρόπος υπεκφυγής εκ μέρους του Παπαδια-μάντη, που προσπαθούσε στη ζωή και στην τέχνη ν’ αποφεύγει την αισχρή και πολύ συνηθισμένη δυστυχώς στα χρόνια μας εκμετάλλευση της περι-έργειας του αναγνώστη με διάφορα πορνογραφικά και τραγικά καρυκεύματα. «Η ύλη αύτη είναι ζων πυρ.. . » φωνάζει κάπου, και πετά απότομα την πέννα του, σταματώντας τη διήγησή του στη μέση. Μάθημα και παράδειγμα για μίμηση, εφ’ όσον υπάρχει καιρός. Στο «Σημαδιακό» («Οι Μάγισσες», εκδ. Φέξη, σελ. 151), εκτός απ’ την ιδιαίτερη εξύμνηση κάθε προσώπου του σπιτιού, μας δίνει ο Παπαδιαμάντης κι’ ένα ωραίο σκιαθίτικο δημοτικό της Πρωτοχρο-νιάς, που περιλαμβάνει όλα τα παιδιά, τ'αγόρια τα ξενιτεμένα στο πέλαγος και στη βιοπάλη:

Κυρά μου, τα παιδάκια σου, κυρά μου, τ’ακριβά σου,

καράβι τριοκάταρτο στο πέλαγο αρμενίζουν

και με τ’ αφέντη την ευχή γρόσα πολλά θα φέρουν.

Κι ο κυρ Βορηάς τα κύματα φυσάει και τα σπρώχνει.

Σπρώχνε, Βορηά,τα κύματα, να μώρθει το παιδί μου,

Τ’ αγαπημένο μου πουλί και το ξεπεταρούδι,

ανάθρεμμα της αγκαλιάς, της ξενιτιάς λουλούδι ...

http://www.myriobiblos.gr/

http://ahdoni.blogspot.gr

Ο ταπεινός ποτέ δεν ενοχλείται...

Αν δε βρίσκουμε μέσα μας πλούσιους καρπούς αγάπης, ειρήνης, χαράς, καλοσύνης, ταπεινοφροσύνης, απλότητας, ειλικρίνειας, πίστης, υπομονής, τότε όλη η εργασία μας πάει στα χαμένα, παρατηρεί ο άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος.

Η εργασία γίνεται για να έχουμε κάποτε συγκομιδή.

Η συγκομιδή όμως είναι του Κυρίου.

Συνεπώς πρόσεχε άγρυπνα τον εαυτό σου και γίνε συνετός.

Αν παρατηρήσεις πώς γίνεσαι ευερέθιστος και ανυπόμονος, τότε γίνε λίγο πιο χαλαρός στις απαιτήσεις σου.

Νιώθεις ότι υποβλέπεις εύκολα τους άλλους και τους μαλώνεις ή τους κάνεις με το παραμικρό υποδείξεις;

Να ξέρεις πώς βρίσκεσαι σε λάθος δρόμο. 

Όποιος απαρνείται τον εαυτό του δεν έχει λόγους να μαλώνει εγωϊστικά τους άλλους. ΄

Έχεις ίσως την εντύπωση ότι σε ενοχλούν οι άλλοι ή οι εξωτερικές περιστάσεις;

Δεν έχεις καταλάβει τότε σωστά τη δουλειά σου.

Κάτι που φαίνεται εκ πρώτης όψεως ότι είναι ενοχλητικό είναι στην πραγματικότητα μια ευκαιρία για την εξάσκηση της υπομονής, της ανοχής και της υπακοής.

Ο ταπεινός ποτέ δεν ενοχλείται.

Μπορεί ίσως μόνο να ενοχλεί τους άλλους.

Γι’ αυτό παραμέριζε και εξαφάνιζε τον εαυτό σου.

«Είσελθε εις το ταμείον σου» και κλείσε την θύραν σου.

Κι όταν ακόμα είσαι υποχρεωμένος να ζεις μέσα σε μεγάλη και θορυβώδη συντροφιά.

Και αν αυτό σου φαίνεται βαρύ, από καιρό σε καιρό βγες έξω, οπουδήποτε, αρκεί να είσαι μονάχος και φώναξε με όλη σου την ψυχή και ζήτησε τη βοήθεια του Κυρίου.

Ο Κύριος θα εισακούσει τη δέησή σου.

Να είσαι, στο φρόνημά σου, σαν μια ρόδα, συμβουλεύει ο στάρετς Αμβρόσιος. 

Όσο λιγότερο ακουμπάει στη γη η ρόδα τόσο πιο γρήγορα γυρίζει και τρέχει προς τα εμπρός.

Μη σκέφτεσαι, μη μιλάς και μην προσκολλάσαι στα γήινα πράγματα, περιορίσου μόνο στα πιο αναγκαία.

Ο ίδιος πνευματικός υπενθυμίζει, από την άλλη, ότι ρόδα πού βρίσκεται εντελώς στον αέρα δεν μπορεί να γυρίσει, ούτε να κινήσει το όχημα προς τα εμπρός.

Από το βιβλίο του Τίτο Κολλιάντερ ''Ο δρόμος των ασκητών''

 

 http://proskynitis.blogspot.gr

Η κατάργηση των οκτώ παθών!

 Άγ.Ιωάννης Δαμασκηνός

Η κατάργηση των οκτώ παθών ας γίνεται με τον εξής τρόπο:

Με την εγκράτεια καταργείται η γαστριμαργία.

Με τον θείο πόθο και την επιθυμία των μελλόντων αγαθών καταργείται η πορνεία.

Με την συμπάθεια προς τους φτωχούς καταργείται η φιλαργυρία.

Με την αγάπη και την καλοσύνη προς όλους καταργείται η οργή.

Με την πνευματική χαρά καταργείται η κοσμική λύπη.

Με την υπομονή, την καρτερία και την ευχαριστία προς τον Θεό καταργείται η ακηδία.

Με την κρυφή εργασία των αρετών και την συνεχή προσευχή με συντριβή καρδιάς, καταργείται η κενοδοξία.

Με το να μην κρίνει κανείς τον άλλο, ή να τον εξευτελίζει, όπως έκανε ο αλαζόνας Φαρισαίος, αλλά να νομίζει τον εαυτό του τελευταίο από όλους καταργείται η υπερηφάνεια.
   

 Έτσι λοιπόν αφού ελευθερωθεί ο νους από τα παραπάνω πάθη και ανυψωθεί στο Θεό, ζει από εδώ τη μακάρια ζωή και δέχεται τον αρραβώνα του Αγίου Πνεύματος. Και όταν φύγει από εδώ, έχοντας απάθεια και αληθινή γνώση, στέκεται μπροστά στο φως της Αγίας Τριάδος, και καταφωτίζεται μαζί με τους αγίους αγγέλους στους απέραντους αιώνες.

http://agiabarbarapatras.blogspot.com/

http://paterikos.blogspot.gr

Πόσο κερδίζει ο ταπεινός!

Ο ΑΒΒΑΣ Σέργιος διηγείτο το ακόλουθο περιστατικό στους υποτακτικούς του για να τους αποδείξει πόσο κερδίζει ο ταπεινός:

Κάποτε κατεβαίναμε στην πόλη με τον μακαρίτη το Γέροντα μου και δυο ακόμα Αδελφούς.


Στο δρόμο, χωρίς να το καταλάβουμε, πέσαμε σε ένα χωράφι και πατήσαμε λίγα σπαρτά. Μόλις το πήρε είδηση ο ιδιοκτήτης, που έσκαβε πιο πέρα, έγινε έξω φρενών από το θυμό του. 

Ήλθε κοντά μας και άρχισε να μας βρίζει με το χειρότερο τρόπο:

-Καλόγεροι είσαστε εσείς; Έχετε Θεό μέσα σας αν φοβόσαστε τον Θεό, θα υπολογίζατε τους ξένους κόπους.

-Για την αγάπη του Χριστού, μην απαντήσει κανένας, μας ψιθύρισε ο Γέροντας. Ύστερα γύρισε στον χωριάτη με ταπεινοσύνη:

-Έχεις δίκιο, παιδί μου, του είπε, αν είχαμε φόβο Θεού θα προσέχαμε και δεν θα κάναμε τέτοια ζημιά. Σφάλλαμε, συγχώρησε μας, για την αγάπη του Κυρίου.

Με μιας ο χωρικός ηρέμησε. Τα ταπεινά λόγια του γέροντα έσβησαν τον θυμό του. Ντράπηκε για όσα προηγουμένως είχε πει και πέφτοντας στα γόνατα του είπε:

-Συχώρεσε με, άνθρωπε του Θεού, και πάρε με μαζί σου να γίνω και εγώ Καλόγερος

Ο γέροντας τον δέχτηκε μετά χαράς και από τότε έμεινε για πάντα στην υποταγή του.

http://iereasanatolikisekklisias.blogspot.com/2010/02/blog-post_8333.html
http://paterikos.blogspot.gr

Aν δέν αξιοποιεί ό άνθρωπος τά χαρίσματά του πετάει τά δώρα του Θεού.

- Γέροντα, όταν κάποιος έχη τόν λογισμό ότι όλοι ασχολούνται μ' αυτόν κ.λπ., πώς θά τόν διώξη;

- Αυτό είναι τοϋ πειρασμού πού πάει νά τόν άρρωστήση. Νά άδιαφορήση, νά μήν πιστεύη καθόλου σ' αυτόν τόν λογισμό. Ένας λ.χ. πού έχει καχυποψία, άν δη έναν γνωστό του νά μιλάη σιγά σέ έναν άλλον, σκέφτεται: «γιά μένα λέει δέν το περίμενα άπ' αυτόν!», ενώ εκείνοι γιά άλλο θέμα συζητούν.

Και άν δέν προσέξη, εξελίσσεται σιγά-σιγά καί πού φθάνει!
Νομίζει ότι τόν παρακολουθούν, ότι τόν καταδιώκουν. Ακόμη καί άν εχη συγκεκριμένα στοιχεία ότι οι άλλοι ασχολούνται μ' αυτόν, νά ξέρη ότι καί αυτά ό ίδιος ο εχθρός τά έχει ταιριάξει έτσι, γιά νά τόν πείση. Καί πώς τά συνδυάζει ό διάβολος!
Γνωρίζω έναν νέο πού, ενώ είναι εξυπνότατος, πιστεύει στον λογισμό του πού του λέει ότι δεν είναι ισορροπημένος. Με το να δέχεται τους λογισμούς πού του φέρνει τό ταγκαλάκι, τού έχουν δημιουργηθη ένα σωρό κόμπλεξ.
Έκανε απόπειρα αυτοκτονίας, έχει λειώσει τους γονείς του. Ό Θεός τού έδωσε δυνάμεις και χαρίσματα, άλλα όλα του τά αχρηστεύει ό εχθρός, καί έτσι βασανίζεται καί αυτός καί οί άλλοι.
Δεν μπορώ νά καταλάβω γιατί τους δέχονται αυτούς τους ταγκαλακίστικους λογισμούς καί κάνουν την ζωή τους βασανισμένη, τά βάζουν καί με τον Θεό, πού τόσο πολύ μας ευεργετεί καί μας αγαπάει.
Όσα καί εάν πής σε έναν τέτοιον άνθρωπο, δέν ωφελεί. Έάν δέν πάψη νά πιστεύη τους λογισμούς πού τοϋ φέρνει ό εχθρός, μόνον πού θά κουράζεσαι.
- Γέροντα, ό ευαίσθητος είναι ψυχικά αδύνατος, είναι άρρωστος;
- Όχι, τό φιλότιμο καί ή ευαισθησία είναι φυσικά χαρίσματα, άλλα κατορθώνει δυστυχώς ό διάβολος νά τά εκμεταλλεύεται. Έναν ευαίσθητο άνθρωπο τον κάνει συχνά νά μεγαλοποιή τά πράγματα, γιά νά μήν μπορή νά σηκώση κάποια δυσκολία ή νά τήν σηκώνη γιά λίγο καί μετά νά κάμπτεται, νά απογοητεύεται, νά ταλαιπωρήται, καί τελικά νά σακατεύεται.
Άν αξιοποίηση τήν κληρονομική ευαισθησία, θά γίνη ουράνια. Άν άφήση νά τήν εκμεταλλευθή ό διάβολος, θά πάη χαμένη.

Γιατί, άν δέν αξιοποιή ό άνθρωπος τά χαρίσματα του, τά εκμεταλλεύεται ό διάβολος. Έτσι πετάει τά δώρα του Θεού.
Αντί νά εύγνωμονή τόν Θεό, τά παίρνει όλα ανάποδα. Ό ευαίσθητος, όταν πιστεύη στον λογισμό του, μπορεί νά κατάληξη ακόμη καί στο ψυχιατρείο, ενώ ό αδιάφορος μέ τό «δέν βαριέσαι» δέν πάει βέβαια καλά, άλλα τουλάχιστον δέν καταλήγει καί στο ψυχιατρείο. Γι' αυτό τό ταγκαλάκι κυνηγάει τους ευαίσθητους ανθρώπους.
Άλλοι πάλι βάζουν έναν λογισμό, ή μάλλον τό ταγκαλάκι τους φέρνει έναν λογισμό, ότι έχουν κληρονομική επιβάρυνση, και προσπαθεί νά τους πείση νά πιστέψουν ότι κάτι έχουν. Τους φοβίζει, γιά νά τους ζαλίση και νά τους αχρηστέψη στά καλά καθούμενα. Άλλα και κάτι κληρονομικό άν υπάρχη, μπροστά στην Χάρη τοϋ Θεού τίποτε δεν μπορεί νά σταθή. 

Θυμάστε τον Άγιο Κυπριανό πού άπό μάγος έγινε Ιεράρχης της Εκκλησίας και Μάρτυς Χριστού;
Ό Μωυσής πάλι ό Αιθίοπας άπό ληστής έγινε πιο ευαίσθητος από πολλούς μεγάλους Πατέρες. Σε τί κατάσταση έφθασε! 

Όταν πήγε νά τον δη ό Άγιος Μακάριος, τόν ρώτησε: «Τί νά κάνω; με ενοχλεί ό κόσμος και δέν μπορώ νά βρω ησυχία». Και εκείνος του είπε: «Μωυσή, Μωυσή, είσαι πολύ ευαίσθητος. Νά πάς στην Πετραία Αραβία, γιατί δέν μπορείς εσύ νά δίωξης τόν κόσμο!».
Πέρασε στην ευαισθησία και τόν Μέγα Αρσένιο πού ήταν από αρχοντική οικογένεια, μορφωμένος, καλλιεργημένος άνθρωπος, ενώ εκείνος ήταν ένας ληστής. Νά, βλέπεις ή Χάρις τού Θεού τί κάνει! Άλλα είχε πολλή ταπείνωση.

1. Ό Γέροντας χρησιμοποιούσε αυτήν τήν λέξη μέ τήν σημασία του «χαζούλικος».
Απόσπασμα από τις σελίδες 41-44 του βιβλίου:
ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
ΛΟΓΟΙ Γ

http://1myblog.pblogs.gr/ 

 http://paterikos.blogspot.gr

Ή δικαιολογία οφείλεται στον εγωισμό

- Γέροντα, όταν δεν δικαιολογώ τους άλλους γιά μιά πράξη τους, αυτό σημαίνει ότι έχω σκληρή καρδιά;

- Δεν δικαιολογείς τους άλλους και δικαιολογείς τον εαυτό σου; Μεθαύριο και ό Χριστός δεν θά σε δικαιολόγηση. Μπορεί σε μιά στιγμή ή καρδιά του άνθρωπου νά γίνη σκληρή σάν πέτρα, αν φερθή με κακία, και σε μιά στιγμή νά γίνη πολύ τρυφερή, αν φερθή με αγάπη. Νά απόκτησης μητρική καρδιά. Βλέπεις, ή μάνα όλα τά συγχωρεί και καμμιά φορά κάνει πώς δεν βλέπει. Όποιος κάνει σωστή πνευματική εργασία, γιά όλους βρίσκει ελαφρυντικά, όλους τους δικαιολογεί, ενώ τον εαυτό του ποτέ δεν τον δικαιολογεί, ακόμη και όταν έχη δίκαιο.

Πάντοτε λέει ότι φταίει, γιατί σκέφτεται ότι δέν αξιοποιεί τις ευκαιρίες πού του δίνονται.Βλέπει λ.χ. έναν νά κλέβη καί σκέφτεται ότι καί ό ίδιος, αν δέν είχε βοηθηθή, θά έκλεβε περισσότερο από αυτόν και λέει: Ό Θεός εμένα μέ βοήθησε, αλλά εγώ οικειοποιήθηκα τά δώρα του Θεού. Αυτό είναι μεγαλύτερη κλεψιά. Ή διαφορά είναι ότι τοϋ άλλου ή κλεψιά φαίνεται, ενώ ή δική μου δέν φαίνεται. Έτσι καταδικάζει τον εαυτό του και κρίνει μέ επιείκεια τον συνάνθρωπο του. "Η, άν δη στον άλλον ένα ελάττωμα, είτε μικρό είτε μεγάλο, τον δικαιολογεί, βάζοντας καλούς λογισμούς. Σκέφτεται ότι καί

αυτός έχει πολλά ελαττώματα, τά όποια βλέπουν οι άλλοι. Γιατί, άν ψάξη κανείς, βρίσκει πολλά στραβά στον εαυτό του, ώστε μπορεί εύκολα νά δικαιολογή τον άλλον. Πόσα και πόσα δέν έχουμε κάνει! ­Αμαρτίας νεότητας μου καί αγνοίας μου μή μνησθης, Κύριε. 

- Όταν, Γέροντα, μου ζητήσουν μιά εξυπηρέτηση καί τήν κάνω πρόθυμα, άλλα πάνω 

στην βιασύνη κάνω μιά μικρή ζημιά καί μου κάνουν παρατήρηση, δικαιολογώ τον εαυτό μου.

- Πήγες νά κάνης ένα καλό, έκανες καί μιά μικρή ζημιά. Δέξου τήν παρατήρηση γιά τήν μικρή ζημιά, γιά νά λάβης ολόκληρη την αμοιβή. Ό διάβολος είναι πολύ πονηρός. Την τέχνη του την ξέρει άριστα. Την πείρα τόσων χρόνων νά μην την αξιοποίηση! Σε βάζει νά δικαιολογηθής, για νά χάσης την ωφέλεια άπό το καλό πού έκανες. Όταν δής έναν άνθρωπο καταϊδρωμένο νά σηκώνη στον ώμο του ένα φορτίο κι εσύ πάς νά τοϋ το πάρης, γιά νά τον έλαφρώσης, ε, αυτό είναι κάπως φυσικό. Είδες το βάρος πού κουβαλούσε, κινήθηκες άπό φιλότιμο και έτρεξες νά τον βοηθήσης. Το νά σήκωσης όμως μιά κουβέντα πού θά σού πή ό άλλος άδικα, αυτό έχει ψωμί. Αν, όταν μας κάνουν μιά παρατήρηση, αμέσως δικαιολογούμαστε, αυτό φανερώνει ότι έχουμε ακόμη μέσα μας ολοζώντανο το κοσμικό φρόνημα. 

- Γέροντα, πού οφείλεται ή δικαιολογία;

- Στον εγωισμό. Ή δικαιολογία είναι πτώση και διώχνει την Χάρη του Θεού. Πρέπει όχι μόνο νά μή δικαιολογήται κανείς, άλλα και νά άγαπήση την αδικία πού γίνεται εις βάρος του. Αύτη ή δικαιολογία μας έβγαλε άπό τον Παράδεισο. Έτσι δεν τό έπαθε ό Αδάμ; Όταν τον ρώτησε ό Θεός: μήπως έφαγες άπό τό δένδρο πού σού είπα νά μή φας;, εκείνος δεν είπε: ήμαρτον, Θεέ μου, ναί, έσφαλα, άλλα δικαιολογήθηκε. Ή γυναίκα πού μου έδωσες, είπε, αύτη μου έδωσε και έφαγα. Σάν νά έλεγε: ¨Έσύ φταις πού έπλασες τήν Εύα! Μήπως ήταν υποχρεωμένος ό Αδάμ σ' αυτό τό θέμα νά άκούση τήν Εύα; Ρωτάει ό Θεός και τήν Εύα κι εκείνη απαντάει: Τό φίδι μέ απάτησε. Αν έλεγε ό Αδάμ: ήμαρτον, Θεέ μου, έσφαλα και άν έλεγε και ή Εύα: εγώ έσφαλα, όλα θά τακτοποιούνταν. Αλλά αμέσως δικαιολογία- 

δικαιολογία. 

- Γέροντα, τί φταίει, όταν κάποιος δεν καταλαβαίνη πόσο κακό είναι ή δικαιολογία;

-Τί φταίει; Ότι φταίει! Όταν κανείς δικαιολογή συνεχώς τον εαυτό του και νομίζη ότι οι άλλοι δεν τον καταλαβαίνουν, ότι όλοι είναι άδικοι και αυτός είναι πού πάσχει, είναι το θύμα, από 'κεί και πέρα είναι ανεξέλεγκτος. Και τό παράξενο μερικές φορές ποιο είναι; Ένώ ό ίδιος έχει αδικήσει και φταίει, λέει: Έγώ θά τήν δεχόμουν τήν αδικία, άλλα δέν θέλω νά κολασθή ό άλλος. Πάει δηλαδή νά δικαιολογηθή, δήθεν από ...; αγάπη, γιά νά έρθη σε συναίσθηση ό άλλος, άπό τόν όποιο νομίζει ότι αδικήθηκε, και νά μήν κολασθή! Ή αρχίζει νά δίνη ένα σωρό εξηγήσεις, μην τυχόν καταλάβη ό άλλος κάτι λάθος καί ...; κολασθή! Βλέπετε ό διάβολος τί λεπτή εργασία κάνει; 

ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΠΑΙΣΙΟΣ ΛΟΓΟΙ Γ ΣΕΛ 86 ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ

http://1myblog.pblogs.gr/ 

http://paterikos.blogspot.gr